Breng narratieve ethiek naar de burger
Ineke Malsch • 5 mei 2021
Filosofie & Praktijk publiceert mijn artikel over techno-ethische sciencefiction verhalen als smaakmaker voor dialoog over keuzes in innovatiebeleid
Snelle technologische ontwikkelingen hebben veel welvaart en een toenemende gemiddelde levensverwachting gebracht, maar zetten tegelijkertijd het leven van burgers op hun kop, verbreken sociale verbanden en bedreigen natuur en milieu op wereldschaal. Onderzoekers aan universiteiten en in bedrijven werken alweer aan de volgende generatie sleuteltechnologie met potentieel nog ingrijpender kansen en risico’s voor mens, maatschappij en milieu. Aan dialogen over de verwachte effecten en over maatregelen om de ontwikkelingen in goede banen te leiden nemen voornamelijk deskundigen en belangengroepen deel.
Filosofen, sociale en technische wetenschappers experimenteren met narratieve ethische toekomstverkenningen om de onderliggende dilemma’s begrijpelijker te maken voor burgers, maar ze engageren meestal weinig mensen. Sciencefiction verhalen bereiken een veel groter publiek, maar de kwesties die daarin opgeworpen worden zijn lang niet altijd relevant voor de hedendaagse technologieontwikkeling. In dit versnipperde veld waarin toekomstige consequenties van hedendaagse technologieontwikkeling worden verkend, missen burgers de aansluiting tot de tafels waar nu beslissingen worden genomen over technologische ontwikkelingen waarmee die burgers of hun nageslacht straks geconfronteerd worden.
Het eerste struikelblok is dat veel burgers denken dat technologie en de vragen die daardoor opgeworpen worden te moeilijk zijn. Deze mensen beginnen dus niet met nadenken. Spannende toekomstverhalen waarin herkenbare personages een avontuur beleven rond technologie die nu nog in ontwikkeling is, kunnen helpen om over die eerste drempel te stappen. Het tweede struikelblok is dat geïnteresseerde burgers geen toegang krijgen tot het polderoverleg waar over hun toekomst besloten wordt. Als bijdrage aan een oplossing verkent dit
artikel in Filosofie & Praktijk 42 (2021) 1
de bruikbaarheid en beperkingen van een specifieke vorm van narratief-ethische toekomstverhalen om burgers te interesseren voor dialoog over wenselijke technologieontwikkeling. Lees hier meer over op de pagina
Vooruitkijkspiegel.
